Diyarbakır’da altyapı çalışmaları sırasında, Kanuni Sultan Süleyman tarafından inşa ettirilen ve 1930’a kadar halkın su ihtiyacını karşılayan içme suyu şebekesinin bir bölümü daha bulundu.
Daha önce merkez Sur ilçesindeki tarihi surların restorasyon çalışması ile İçkale’de Amida Höyük’teki arkeolojik kazılarda bulunan içme suyu şebekesinin bir kısmı daha Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (DİSKİ) Genel Müdürlüğü ekiplerinin yürüttüğü altyapı çalışmasında gün yüzüne çıktı.
DİSKİ Genel Müdürlüğü ekipleri, merkez Bağlar ilçesi Bağcılar Mahallesi’ndeki Lice Afet Evleri civarında içme suyu şebekesi için altyapı çalışması yürüttüğü sırada, 1543’te inşa ettirilen ve 1930’a kadar halkın su ihtiyacını karşılayan içme suyu şebekesine rastladı.
Bulunan tarihi su kanalı için çalışmalar durduruldu
DİSKİ Genel Müdürü Fırat Tutşi, AA muhabirine, kentte yeni gelişen bölgelere içme suyu ve kanalizasyon hattı döşediklerini, bu kapsamda yürüttükleri çalışma esnasında tesadüfen tarihi bir kanala denk geldiklerini söyledi.
Tarihi su kanalı için çalışmaları durdurduklarını belirten Tutşi, kanalı koruma altına alarak ilgili yerlere resmi bildirimde bulunduklarını dile getirdi.
Yaptıkları araştırmada “Ab-ı Hamravat” adlı kanalın 480 yıllık geçmişinin bulunduğunu tespit ettiklerini bildiren Tutşi, şöyle konuştu:
“Kanuni Sultan Süleyman, burada geldiğinde Diyarbakır’ın içme suyu ihtiyacını karşılamak üzere su kanalının yapılması talimatını veriyor. Diyarbakır, tarihi bir şehir, yüzlerce tarihi eseri var. Bu kanalın da o tarihi eserler içerisinde yer almasını ve turizme açılmasını bekliyoruz. İnşallah tespit ettiğimiz kanalın büyük bir kısmı korunmuş olarak bulunur. Kanalda yapılan işçilik son derece kaliteli. Yaklaşık 500 yıllık bir kanaldan bahsediyoruz ve hala çok iyi durumda. Su kaybı olmasın diye kanalın düzgün işlemesi açısından harika bir işçilik var. Bunun gün ışığına çıkartılması ve turizme kazandırılmasına ilişkin ilgili birimler çalışacaktır.”
“Hamravat Su Kanalı, Diyarbakır’ın turizmi için çok önemli”
Dicle Üniversitesi (DÜ) Sanat ve Tasarım Fakültesi Dekanı Prof. Dr. İrfan Yıldız da DİSKİ ekiplerince tespit edilen kanalın Kanuni Sultan Süleyman tarafından yaptırıldığını belirtti.
Şebekenin yapımının 1543 yılında tamamlandığını ve yaklaşık 14 kilometre uzunluğunda olduğunu ifade eden Yıldız, şöyle dedi:
“Kanuni Sultan Süleyman, bu kanalı kendi malıyla yapıyor. Osmanlı belgelerine baktığımızda kanalın adı Ab-ı Hamravat olarak geçer. Hamravat suyu, Diyarbakır için önemli bir su kaynağıdır. Yaklaşık 500 yıldır bu su kaynağı Diyarbakır’da akmaya devam ediyor. Günümüzde de modern borularla şehre dağıtılıyor.”
Bulunan su kanalının geniş olduğunu belirten Yıldız, taştan yapılan kanalın kenarları ve altının suyun sızmasını engellemek amacıyla sıvandığını anlattı.
Yıldız, “Kanalın büyüklüğüne baktığımız zaman su kaynağının çok güçlü ve o dönemde şehrin nüfusunun da çok olduğunu anlıyoruz. Yıllarca Diyarbakır halkını besleyen Hamravat suyu kanalının bulunması, bizim için önem arz ediyor.” diye konuştu.
İçkale’deki Artuklu Sarayı kazısı kapsamında yaptıkları çalışmalarda “Alay Meydanı” olarak adlandırdıkları kısımda Hamravat suyunun İçkale’ye geldiğini gösteren künklere rastladıklarını, su kaynağının İçkale’den farklı bölgelere dağıtıldığını belirlediklerini anlatan Yıldız, “Hamravat Su Kanalı, Diyarbakır’ın turizmi için çok önemli. Şu anda kısmen ortaya çıkartıldı ancak Müze Müdürlüğü denetiminde yapılacak kazılarla kanalın büyük bir kısmının ortaya çıkartılması da önem arz ediyor. İnşallah çalışmalarla kanal tamamen ortaya çıkartılıp sergilenir ve turizme kazandırılır.” ifadelerini kullandı.
